Αντίθετα από εκείνο που δηλώνει το όνομά της, η Συμβουλευτική δεν είναι στείρα παροχή συμβουλών, πόσο μάλλον έτοιμων λύσεων. Ο όρος «Συμβουλευτική» προέρχεται ετυμολογικά από την πρόθεση «συν» (= μαζί, με τη συνδρομή κάποιου) και το ουσιαστικό «βουλή» (= σκέψη, απόφαση), ή το ρήμα «βουλεύομαι» (= σκέπτομαι, κάνω σχέδια, ή αποφασίζω μετά από σύσκεψη με κάποιο άλλο πρόσωπο, δηλαδή συσκέπτομαι) (Μπαμπινιώτης 2002). Χρησιμοποιείται για να περιγράψει οποιαδήποτε διεργασία κατά την οποία ένας άνθρωπος βοηθιέται μέσα από τη συζήτηση να ξεκαθαρίσει σκέψεις και συναισθήματα, να διαχειριστεί δυσκολίες και να μάθει περισσότερα για τον εαυτό του.
Η Συμβουλευτική αποτελεί τόσο επιστήμη όσο και τέχνη. Ως επιστήμη στηρίζεται σε συγκεκριμένες αρχές και προσδιορίζεται από σαφή Κώδικα Δεοντολογίας. Παράλληλα θεωρείται μια μορφή «τέχνης» – αυτής του σχετίζεσθαι. Έχει ένα χαρακτήρα «συνεργασιακό», καθώς η θεραπευτική σχέση λειτουργεί ως εργαλείο αυτογνωσίας και κατανόησης των εσωτερικών διεργασιών και γίνεται φορέας αλλαγής μέσω των συντονισμένων δυνάμεων του θεραπευτή και του εξυπηρετούμενου.
Η Συμβουλευτική συνιστά την ειδίκευση της ψυχολογίας η οποία βοηθά τη δια βίου προσωπική και διαπροσωπική λειτουργικότητα, επικεντρώνοντας σε συναισθηματικές, κοινωνικές, επαγγελματικές ανησυχίες, καθώς και σε ζητήματα που συνδέονται με την οργανωτική συμπεριφορά. Αποτελεί μια μέθοδο προσωπικής ανάπτυξης, ενδυνάμωσης και στοχοθεσίας. Είναι η συνεργασία θεραπευτή/θεραπευόμενου σε μια δημιουργική διαδικασία, που διεγείρει τη σκέψη και εμπνέει τον πελάτη να μεγιστοποιήσει το προσωπικό και επαγγελματικό του δυναμικό.
Ο Σύμβουλος/Θεραπευτής ενθαρρύνει τον θεραπευόμενο να επικεντρώσει την προσοχή του στο παρόν και στο μέλλον και να ορίσει τα βήματα που θα τον φέρουν πιο κοντά στην επίτευξη των στόχων του, σύμφωνα με το τι θέλει, σε συνδυασμό με το τι μπορεί, αλλά και το τι είναι εφικτό. Με άλλα λόγια, το υπό διερεύνηση αντικείμενο είναι η διαχείριση και όχι το πρόβλημα καθαυτό. Ουσιαστικά, ενισχύεται να αναλάβει δράση, να τροποποιήσει συμπεριφορές και να «δουλέψει» για τις αλλαγές που επιθυμεί να επιφέρει στη ζωή του.